آیا رژیم سم‌زدا یا دتوکس واقعاً به کاهش وزن کمک می‌کند؟

رژیم‌های سم‌زدا یا دتوکس معمولاً با روزه گرفتن در مدت‌زمانی مشخص شروع می‌شوند و فرد را به نوشیدن آب فراوان و خوردن غذاهای طبیعی مثل میوه و سبزیجات تشویق می‌کنند. اگرچه، رژیم‌های سم‌زدا سالم و بی‌خطر به نظر می‌رسند، اما همانند رژیم‌های مد روز می‌توانند عوارض جانبی خطرناکی به دنبال داشته باشند و عموماً منجر به کاهش وزن دائمی نمی‌شوند. برای اینکه درک کنیم که رژیم سم‌زدا چطور کار می‌کند و چرا مؤثر واقع نمی‌شوند، آشنایی با اصطلاحاتی که برای بازاریابی این رژیم انجام می‌شود مؤثر است.

رژیم سم‌زدا چیست؟

رژیم سم‌زدا معمولاً شامل گرفتن نوعی روزه می‌شود که در طول آن لازم است غذا را برای چندین روز حذف کنید و سپس به‌تدریج غذاهای خاصی را به رژیمتان اضافه کنید. برخی رژیم‌های سم‌زدا، روند پاک‌سازی از طریق تنقیه یا پاک‌سازی روده را تشویق می‌کنند؛ برخی استفاده از مکمل‌ها یا لاگزاتیوها (ملین‌های حجم دهنده) را پیشنهاد می‌دهند. بعضی از مردم بر این باورند که این روند به پاک‌سازی سموم از بدن کمک می‌کند.

سموم بدن چیست؟

سموم، مواد شیمایی هستند که تاثیر نامطلوبی بر بدن انسان می‌گذارند. این مواد سمی را می‌توان در غذا (موادی که در رشد و پرورش محصولات غذایی بکار می‌روند)، آب یا حتی هوا یافت. سموم طی فرآیندی در اندام‌هایی مثل کبد و کلیه‌ها به مواد بی‌ضرر تبدیل‌شده و سپس از طریق تعریق، ادرار و حرکات روده حذف می‌شوند.

پاک‌سازی بدن از سموم

افرادی که رژیم سم‌زدا را عرضه و تبلیغ می‌کنند، معتقدند که سموم طی فرآیند دستگاه‌های طبیعیِ بدن به‌طور کامل از بین نمی‌روند؛ در عوض برای طولانی‌مدت در دستگاه گوارشی و لنفاوی باقی می‌مانند و می‌توانند سبب پدید آمدن اثرات نامطلوبی را مثل سردرد یا خستگی شوند. رژیم‌های سم‌زدا مستلزم این هستند که غذاهای مخصوصی که دارای سموم هستند جهت پاک‌سازی بدن حذف شوند. برخی از مردم مدعی هستند که این رژیم‌ها می‌توانند هر کاری انجام دهند؛ از افزایش سطح انرژی بگیرید تا پیشگیری از بیماری یا حتی بهبودی سلامت بدن.

آیا رژیم‌های سم‌زدا مفید هستند؟

داشتن عادت غذایی مناسب که دارای چربی کم، فیبر بالا و همچنین سرشار از مواد غذایی سالم و طبیعی است برای هرکسی مفید است و بهبود تغذیه می‌تواند سطح سلامت بدن را فزایش دهد. بااین‌حال، مدرک و سند علمی محکمی برای اثبات این ادعا وجود ندارد که رژیم‌های سم‌زدا می‌توانند بهتر از روند طبیعی، بدن را پاک‌سازی کنند یا قادر هستند سلامت کلی بدن را بهبود بخشند و یا هرگونه مشکلات جسمی را درمان کنند.

رژیم‌های سم‌زدا و کاهش وزن

بسیاری از مردم بر این باورند که می‌توانند با رژیم‌های سم‌زدا وزن خود را کم کنند؛ بنابراین اگر مقدار غذایی را که می‌خورید برای چند روز محدود سازید، شاید تغییری در وزن خود ببینید؛ اما این برنامه‌ها بهترین راه برای کاهش وزنِ دائمی و سالم نیستند. رژیم‌هایی که شامل روزه گرفتن یا حذف کردن گروهِ کاملی از مواد غذایی می‌شوند برای هیچ‌کس مطلوب نیست. افرادی که روزه می‌گیرند، به نظر می‌رسد که وزن کم کرده‌اند؛ اما این کاهش وزن در حقیقت با از دست دادن چربی حاصل نمی‌شود بلکه بدن، مقدار زیادی آب را از دست می‌دهد. (آب همان چیزی است که بدن شما برای کاهش وزن دائمی به آن نیاز دارد.) این نوع رژیم‌های سخت می‌تواند منجر به تحلیل عضلات شود. بیشتر کسانی که در طول روزه گرفتن یا دوره سم‌زدایی وزن کم کرده‌اند آن را دوباره به دست آورده‌اند. درنهایت، روزه گرفتن یا سم‌زدایی متوالی، می‌تواند با کند ساختن متابولیسم بدن، کاهش یا حفظ وزن را در آینده، دشوار سازد.

چه کسانی باید از رژیم‌های سم‌زدا دوری کنند؟

کودکان، نوجوانان، بیماران دیابتی، زنان باردار، بیماران قلبی یا هر شخصی که از بیماری رنج می‌برد، باید از گرفتن رژیم‌های سم‌زدا پرهیز کند. همچنین افرادی که دارای اختلال خوردن هستند باید از این رژیم دوری کنند. علاوه بر این، این رژیم برای افراد فعال که دارای مشاغل سخت هستند یا ورزشکارند مناسب نیست؛ زیرا انرژی یا مواد مغذی کافی برای بدن فراهم نمی‌سازد. استفاده از مکمل‌های لاگزاتیو یا ملین‌های حجم دهنده می‌تواند مشکل‌ساز باشد زیرا منجر به دهیدراسیون (کم‌آبی) یا عدم توازن مواد معدنی در بدن و همچنین مشکلات گوارشی می‌شود. پیش از شروع هرگونه برنامه‌ی کاهش وزن به‌ویژه برنامه‌هایی که شامل کم کردن مواد غذایی یا حذف کامل یک گروه غذایی می‌شود حتماً با پزشک خود مشورت کنید.